“Ik voel me zo eenzaam in de relatie”. Dit is een uitspraak die ik regelmatig hoor van koppels in onze praktijk. Ook al hebben mensen een vaste relatie, toch kunnen ze zich heel eenzaam voelen. Het voelt alsof er onvoldoende verbinding is met de ander, alsof de ander achter een muurtje zit.
Onbegrepen voelen, onvoldoende steun ervaren, zwijgen uit angst om de ander te kwetsen of zelf gekwetst te worden. Na een lange periode van zwijgen, barst de bom. Opeens komt alle pijn, frustratie en opgekropte gevoelens van jaren eruit. Al lijkt de relatie aan de buitenkant fantastisch, aan de binnenkant zat er al heel lang van alles te sudderen.
Gebrek aan open, eerlijke en duidelijke communicatie is veelal een van de oorzaken. Veelal heeft een van de twee partners al lang geleden besloten maar niet meer te zeggen wat hem of haar dwars zit. Dit lijkt in eerste instantie een handige oplossing voor het probleem en een manier om conflicten te vermijden. Het gevolg van deze dagelijkse korte termijn-strategie is dat het op lange termijn de emotionele verbinding tussen de twee partners steeds kleiner maakt. Hierdoor gaat de andere partner zich eenzaam voelen doordat er een gebrek aan emotionele verbinding is ontstaan. Kort gezegd: de partners zijn uit elkaar gegroeid en nu openbaren de relatieproblemen zich pas echt.
Ouder-kind relatie
Wat we veel zien in de praktijk is dat de vrouwen meestal gericht zijn op emotionele verbinding en mannen meer op vrijheid. In de meest extreme gevallen lijkt het soms een soort ouder-kind relatie (zoals omschreven in de transactionele analyse). Uiteraard niet altijd, maar dit patroon zien we regelmatig:
De vrouw, de ouder:
De vrouw is zeer verantwoordelijk bezig met de opvoeding, het huishouden en alles regelen. Als ze daarnaast ook nog een baan heeft, zien wij veelal een doodvermoeide vrouw in de praktijk zitten. Ze wil graag alles goed doen en komt helemaal niet toe aan dingen voor zichzelf doen omdat de overdosis aan taken alle tijd opeisen. Ze wil dat de man ook eens meer oog had voor alle taken in en om het huis, de kinderen op bed legt als zij er te moe voor is, maar daar is die man niet mee bezig.
De man, het kind:
De man werkt ook hard, maar heeft toch een totaal andere focus. Als hij thuiskomt van zijn werk wil hij uitpuffen, soms even met een biertje erbij, na het eten sporten of iets met zijn vrienden doen. Onbewust gaat hij er min of meer vanuit dat dat kan omdat zijn vrouw het al vele jaren zo doet. Als zij begint te pushen dat hij eens wat meer thuis zou moeten zijn en meer zijn verantwoordelijkheden zou moeten nemen, dan gedraagt hij zich als een recalcitrante puber. Hij gaat in verzet.
Het is niet zo dat het dan gelijk ruzie is. Nee hoor, in veel relaties spelen deze patronen zich stilzwijgend af. De vrouw irriteert zich mateloos omdat hij niet doet wat zij van hem vraagt. Vervolgens doet ze het – al mopperend – zelf. En zo geeft ze hem een vrijbrief waardoor hij onder alle verantwoordelijkheden uitkomt. De man gaat soms in verzet door een grote mond te geven, maar de mannen die een conflict proberen te vermijden en tegelijkertijd hun vrijheid willen, zijn eerder passief agressief. Ze zeggen bijvoorbeeld: ‘Ja hoor, is goed. Dat doe ik binnenkort.’ En doen dan vervolgens niks. Ze zeggen ja, maar doen nee. Als de vrouw dan steeds meer gaat pushen tot aan ruzie maken toe, dan krijgt zij de schuld. In het meest beroerde geval zegt hij: ‘Misschien moet jij eens naar een coach gaan.’ Dan is meestal het huis te klein.
Wat is emotionele verbinding
Voor mij betekent emotionele verbinding dat partners het gevoel hebben dat ze door de ander begrepen worden, gesteund en voelen dat de ander zijn best doet om jou te begrijpen en te respecteren. Dan is er sprake van emotionele verbinding.
Paren die ‘emotioneel verbonden’ zijn, kunnen het prima over hun emoties, behoeften en de relatie hebben, zonder dat het gesprek escaleert. Door die verbinding lukt het elkaar te begrijpen, waardoor ze ook goed in staat zijn om op elkaar af te stemmen, elkaar te steunen, samen problemen aan te pakken en goed kunnen omgaan met de verschillen tussen beide partners. Een van die verschillen is vaak de behoefte aan vrijheid bij de man. Als hij er duidelijk over leert communiceren in plaats van het ‘stiekem’ te nemen, merkt hij veelal dat die vrouw dat wel degelijk begrijpt en steunt, mits hij zijn part of the deal doet in hun gezamenlijke verantwoordelijkheden en zich ook realiseert dat ook zij tijd nodig heeft voor zichzelf.
Waarom is emotionele verbinding zo moeilijk?
Dat het niet lukt om emotionele verbinding te maken, heeft vaak te maken met dat men het niet geleerd heeft, omdat er in het gezin waarin men is grootgebracht niet over emoties gesproken werd. Of het heeft te maken met angst voor de gevolgen. Bang dat er ruzie ontstaat of de ander heftig gaat reageren, bang om de ander te kwetsen of zelf gekwetst te worden.
Mensen die onvoldoende emotionele verbinding ervaren hebben nogal eens de neiging om te gaan verwijten. Bijvoorbeeld: “je bent altijd weg en we doen nooit meer iets samen en daar baal ik van”. Partners doen dat in de hoop dat ze daardoor meer verbinding krijgen, echter in de praktijk blijkt dat door verwijten juist meer afstand tussen partners ontstaat. De kans is groot dat de partner bijvoorbeeld gaat zeggen: “Dat valt best wel mee, gisteren hebben we nog samen boodschappen gedaan. En jij bent ook vaak weg”. En de verbinding is dan weer verbroken.
Je krijgt dus het omgekeerde van wat je wilt. De ander gaat vaak in de verdediging, gaat ook verwijten, of trekt zich terug. Dus gaan verwijten werkt averechts. Als een gesprek tussen partners niet loopt is de kans heel erg groot dat ze beiden in de verwijtstand zitten en het gesprek slecht afloopt.
Wat kun je doen om de emotionele verbinding te herstellen?
1. Blijf communiceren. Hoe moeilijk dat soms ook is. Stoppen met communiceren is het begin van het einde.
2. Wees nieuwsgierig naar je partner. Stel net zoveel vragen totdat je hem of haar begrijpt. Wat hij of zij denkt, voelt, bezighoudt, nodig heeft. Dit is de enige manier om rekening met een ander te kunnen houden of zo nodig steunen.
3. Kijk naar de lichaamstaal en het gezicht van je partner, luister naar de intonatie hoe hij of zij iets zegt. Hoe denk jij hoe de ander zich voelt? Geef dat eens liefdevol terug: “Ik heb de indruk dat …. Klopt dat?” Geef nadat je daar een gesprek over gehad hebt ook eens terug wat jouw emoties zijn: “Ik voel me ….. als jij dat en dat doet/ zegt.”
4. Het is belangrijk dat beide partners tijdig aangeven wat hun dwars zit. Maar in plaats van de ander te verwijten, is het beter om te eindigen met een vraag, zoals: “Hoe zie jij dit? Kun je je dit voorstellen?”
5. Heb het over je behoeften en niet over wat de ander fout doet. Bijvoorbeeld: “Jij bent zo vaak weg, dan voel ik mij eenzaam. Ik heb de behoefte om veel meer dingen samen te doen. Kun jij je dat voorstellen?” De kans is dan groter dat er een goed gesprek ontstaat waarbij beide partners emotioneel verbonden zijn.
6. Stel geen waaromvragen, want daar zit altijd een oordeel in. En zeg geen “ja, maar…” of uitgebreid gaan uitleggen waarom jij iets doet of gedaan hebt. Op deze wijze ga je zelf uit verbinding. Als je kritiek krijgt, is het belangrijk net zoveel vragen te stellen totdat je precies begrijpt wat de ander bedoelt, dan pas je mening geven en altijd eindigen met een vraag, zoals: “Kun je je dat voorstellen?” Dan blijf je verbonden.
Mochten al deze tips niet werken, dan is er wellicht wat meer ondersteuning nodig. Soms is een onpartijdige derde nodig die het communicatieproces liefdevol begeleid om de emotionele verbinding in de relatie te herstellen. Inmiddels hebben wij al heel wat paren bij elkaar gebracht. En ja, de eerlijkheid gebied mij om te zeggen dat het soms niet lukt en de koppels besluiten uit elkaar te gaan. Relatiecoaching is geen wondermiddel. Het maakt wel duidelijk hoe het zit in jullie relatie op het gebied van emotionele verbinding, respect, liefde, communicatie en hoeveel energie beiden er nog in willen steken om eruit te komen. Ben je geïnteresseerd in een van onze trajecten, schrijf jezelf in voor een gratis intake: www.jebentmeer.nl/contact.
